Tworzenie zielonych ścian jest w ostatnich latach popularne we wszystkich dużych miastach. Dzięki nim można stworzyć namiastkę prawdziwego ogrodu nawet na małym balkonie i otoczyć się relaksującą zielenią. Czym są zielone ściany i jak je stworzyć?
Rośliny zamiast parawanów i prawdziwych ścian
Zielona ściana jest w całości tworzona z kwiatów, ziół i innych roślin doniczkowych, które sadzi się w pozycji pionowej. Donice z roślinami umieszcza się jedna nad drugą, dzięki czemu powstaje zielona płaszczyzna, imitująca płot lub ścianę. Doniczki można mocować na specjalnych kratownicach, a także na samodzielnie wykonanych konstrukcjach, które można umieszczać na balkonach, tarasach, a nawet we wnętrzach domów. Zielona ściana wymaga zbudowania konstrukcji o dużej wytrzymałości, gdyż umieszcza się na niej co najmniej kilkanaście małych doniczek z nasadzeniami. Ponadto ważne jest stworzenie odpowiedniej przestrzeni dla każdej z roślin, ponieważ poszczególne gatunki rozrastają się do różnych rozmiarów.
Zielona ściana, inaczej nazwana również wertykalnym lub pionowym ogrodem albo żywą ścianą, jest świetnym rozwiązaniem dla małych przestrzeni, miejskich enklaw lub aspirujących ogrodników. Oryginalne połączenie natury i sztuki jest również atrakcyjnym i funkconalnym sposobem na zagospodarowanie przestrzeni. Zielone ściany są najchetniej wykorzystywane we współczesnych projektach miejskich, takich jak fasady zewnętrzne, ścianki działowe, czy jako forma ozdobna w przestrzeniach komercyjnych (centra handlowe, biura czy hotele). Chociaż żywe ściany zdobyły popularności w ciągu ostatnich 30 lat, ich udokumentowane początki sięgają czasów biblijnych. Z dużym prawdopodobieństwem można jednak stwierdzić, że ich historia jest znacznie dłuższa.
Ale czym dokładnie jest zielona ściana?
Trudno jest tutaj zdefiniować jednoznacznie jakie są ścisłe kryteria nazewnictwa. Niektórzy uważają, że zieloną ściana można nazwać ścianę z porostami i mchami. Inni nie uznają zielonych ścian, które nie spełniają określonych warunków narzuconych przez rózne instutucje. Pokryty bluszczem dom z cegły jest uważany przez wielu za żywą ścianę, tak samo jak skrupulatnie zaprojektowana przez 10 architektów ściana o wysokości 30 metrów z ponad 50 różnymi rodzajami roślin. Ważne jest aby wszystkie rośliny na żywej ścianie miały dobrą przyczepność, nie stanowiły zagrożenia dla ludzi, a także aby mogły rosnąć i rozwijąć tak samo dobrze, jak w przypadku klasycznie posadzonych roślin. Oczywiście są wyjatki, takie jak, na przykład wcześniej wspomniany bluszcz. Bluszcz może rosnąć na skałach lub cegłach z bardzo małą ilością składników odżywczych, ma świetną przyczepność do niemalże każdej powierzchni i jest bardzo wytrzymały na wszelakie warunki atmosferyczne. Niestety większość odmian roślin nie jest do tego zdolna i wymaga bezpośredniego kontaktu z glebą, zabezpieczenia przed zmienną pogodą lub dodatkowej przyczepności.
Trochę historii
Każdy z nas słyszał o Wiszących Ogrodach Babilonu, które były jednymi z siedmiu cudów świata starożytnego. Co jednak sprawiło, że do tej pory dyskutujemy o tych legendarnych ogrodach? Zbudowany u podnóża Eufratu, na terenie współczesnego Iraku, król Nabuchodonozor II wybudował ogrody dla królowej Medii Amytis, swojej żony, jako prezent. Według historyków, królowa, która pochodziła z terenów górzystych, tęskniła za listowiem i górami. Ale jak to możliwe, że na pustynnych terenach, wybudowano urodzajny ogród? Prawdopodobnie dzięki sztucznemu nawodnianiu pionowym. Wiszace ogrody zbudowane były z różnych poziomów, na które składały się sztucznie zasadzone dżungle, drzewa, rośliny, kwiaty i winorośla. Sceptycy uważają jednak, że bardziej prawdopodobne jest, że roślinność umieszczona była w ziemi, jak współczesne ogrody na dachach, a z czasem, rośliny urosły sprawiając wrażenie bycia zawieszonymi. Ta romantyczna idea pionowych ogrodów nie dawala jednak spokoju wielu historykom i botanikowom. Dzięki Patrickowi Blancowi pod koniec lat XX wieku, wertykalne ściany zostały spopularyzowane. Blanc, który jest obecnie uważany za ojca chrzestnego zielonych ścian, zintegrował tę koncepcję w estetykę nowoczesnego designu i opracowł fundamentalne zasady sadzenia roślin w pionie.
Gdzie zbudować wertykalny ogród?
Mniejsze ogrody wertykalne, zwykle nadające się do użytku domowego, zbudowane są z mat filcowych przymocowanych do stelaża z siateczkowymi kieszeniami, wypełnionymi ziemią. Jest to rozwiązanie, które może być wykorzystane nawet na najmiejszych powierzchniach, już 2 metry kwadratowe pozwalają nam na wybudowanie własnego wertykalnego ogrodu. Oczywiście, jeśli warunki na to pozwalają, można pokusić się o nieco większe i bardziej skomplikowane ściany, które wymagają zaawansowanych instalacji, takich jak automatyczne nawadniania. Najbezpieczniejszą opcja w tym przypadku jest jednak skonsultowanie się z profesjonalistą.
Jak zacząć?
Najważniejszym krokiem jest wybór odpowiedniego miejsca. najlepiej jeśli miejsce pod ścianę będzie dobrze nasłonecznione. Trzeba rozważyc również, czy chcemy, aby ściana pionowa była umiejscowiona od strony ściany nośnej, czy aby odgradzała nas od ulicy. Pozycjonowanie jest ważne, nie tylko ze względuu na ilość promieni słonecznych, ale także ze względu na wiatr lub ilość opadów, na które bedą narażone rośliny. Ponadto, trzeba sprawdzić, czy miejsce jest równomiernie nasłonecznione przez cały rok i jaka jest lokalizacja naszego balkonu względem stron świata. Ściany po stronie północnej pozostaną w cieniu przez większą część dnia, natomiast ściany po stronie południowej będą w pełni wystawione na działanie promieni słonecznych. Najczęściej ściany w mało nasłonecznionych miejscach będą wymagały sztucznych źródeł światła. Ściany wschodnie lub zachodnie zostaną częściowo nasłonecznione.Ten krok jest fundamentalny przy wyborze odpowiednich roślin i przy planowaniu designu całej ściany oraz dodatkowych fukcji, takich, jak na przyklad nawodnienie. Lokalizacja ściany pomoże zawęzić lub uprościć wybór roślin, które będą mogły rosnąć i cieszyc nasze oko przez długie lata.
Planowanie i wybór roślin
Dla prawdziwych pasjonatów ogrodnictwa, wybór roślin jest prawdopodonie najprzyjemniejszą częścią projektu żywej ściany. Dla laików, może to być dość skomplikowany proces, jednak nie warto się zniechęcać, gdyż rezulat bedzie wart dodatkowego nakładu pracy. Jest wiele sposobów na wybranie odpowiednich roślin. Można poszukać roślin w Internecie, przejść się do lokalnego sklepu z roślinami lub rozejrzeć się po okolicy za ogrdnikami z pasji, którzy sprzedają roślinność ozdobną. Rośliny jednoroczne mają jaśniejsze kolory i większą różnorodność, ale wymagają corocznego przesadzania. Byliny, z drugiej strony, jako rośliny wieloroczne wymagają mniej pielęgnacji i będą rosły przez lata, ale dość mocno ograniczają przestrzen twórczą. Rośliny o płytkich korzeniach, takie jak trawy lub mchy są najmniej wymagajacymi roślinami.
Czas na projekt
Po ustaleniu, jakie rośliny preferujemy, dobrze jest zrobić wizulany plan przed rozpoczęciem sadzenia. Dobrze jest naszkicować orientacyjny rozmiar i kolor roślin, które planujemy zasadzić, na przykład na kartce papieru, aby w pełni zwizualizować, jak będą ze sobą współgrały różne tekstury, kolory i wysokości roślin. Może się to wydawać niepotrzebnym krokim, ale warto poświęcić dodatkowe pół godziny na wizualizację, niż starcić później cały weekend przesadzając rośliny. Przesadzanie mniejszych roślin jest zazwyczaj łatwiejsze niż zaczynanie od zasadzenia nasion, ale zaczynając od nasion mamy większy wybór roślin do wybory, nawet jeśli mieszkamy w mniejszej miejscowości. Jeśli nie mamy dużego doświadczenia z ogrodnictwem, należy pamiętać o rozsadzaniu roślin w odpowiedniej odległości, żeby miały one możliwość bujnego rozwoju.
Dlaczego warto?
Żywe ściany są bardzo popularne w miastach, w których przestrzeń jest ograniczona, a ludzie pragną zielonego otoczenia. Ściany służą również jako świetna izolacja, poprawiają jakość powietrza i zmniejszają zanieczyszczenie hałasem, wzbogacają miejską faunę, umożliwiająć większą bioróżnorodność w miastach. Pozwalają zaspokoić potrzę posiadania własnego ogrodu, a nawet stworzenia ogrodu warzywnego.
